اعمال شب و روز شهادت امام رضا(ع) + زیارت مخصوص

ماه صفر را ماه مصیبت خاندان پیامبر اکرم دانسته اند. 30 ماه صفر و آخرین روز این ماه مصادف با شهادت امام رضا(ع) است. امام علی ‌بن موسی‌الرضا (علیه السلام) هشتمین امام شیعیان می‌باشند. ایشان در سن 35 سالگی عهده‌دار مسئولیت امامت و رهبری شیعیان گردیدند و حیات ایشان مقارن بود با خلافت خلفای عباسی که سختی‌ها و رنج بسیاری را بر امام روا داشتند و سر انجام مأمون عباسی ایشان را در سن 55 سالگی به شهادت رساند.

اقامه عزا برای شهادت امام رضا (ع)

از مهم‌ترین اعمال توصیه شده در شب و روز شهادت امام هشتم، اقامه عزا برای امام بزرگوار است.

زیارت امام رضا (ع)

روایات مختلف و متعدد نشان می‌دهد زیارت ائمه و امامان بزرگوار ازروی معرفت، زائر را به اهداف عالی می‌رساند.

حضرت امام رضا (ع) می‌فرمایند: «هر که مرا در غربتم و دوری مزارم زیارت کند، روز قیامت در سه جا به فریادش می‌رسم، تا از هول و وحشت آن مکان‌ها نجاتش دهم: هنگامی که نامه‌ها به چپ و راست تقسیم می‌شود، هنگام صراط، و هنگام صراط، و هنگام سنجش اعمال.»

زیارت مختصر امام رضا (ع)

اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا وَلِیَّ اللَّهِ وَابْنَ وَلِیِّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا حُجَّهَ اللَّهِ وَابْنَ حُجَّتِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اِمامَ الْهُدی وَالْعُرْوَهَ الْوُثْقی وَرَحْمَهُ اللَّهِ وَبَرَکاتُهُ اَشْهَدُ اَنَّکَ مَضَیْتَ عَلی ما مَضی عَلَیْهِ آبآؤُکَ الطّاهِرُونَ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ لَمْ تُؤْثِرْ عَمیً عَلی هُدیً وَلَمْ تَمِلْ مِنْ حَقٍّ اِلی باطِلٍ وَاَنَّکَ نَصَحْتَ لِلَّهِ وَلِرَسُولِهِ وَاَدَّیْتَ الاَْمانَهَ فَجَزاکَ اللَّهُ عَنِ الاِْسْلامِ وَاَهْلِهِ خَیْرَ الْجَزآءِ اَتَیْتُکَ بِاَبی وَ اُمّی زآئراً عارِفاً بِحَقِّکَ مُوالِیاً لاَِوْلِیآئِکَ مُعادِیاً لاَِعْدآئِکَ فَاشْفَعْ لی عِنْدَ رَبِّکَ

پس بچسبان خود را به قبر و ببوس آن‌را و بگذار دو طرف روی خود را بر آن پس بگرد به جانب سر و بگو: (در صورتی که از راه دور هستید در دل نیت حضور در کنار حضرت را داشته باشید)

نماز حاجت حضرت امام رضا (ع)

حضرت امام رضا (ع) فرموده‌اند: «هرگاه دچار امر دشواری شدی، دو رکعت نماز بخوان؛ در یک رکعت «حمد» و «آیه الکرسی» و در رکعت دیگر «حمد» و «إنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ»، سپس قرآن را بردار و بالای سر خود قرار بده و بگو:

أَللَّهُمَّ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ إِلی خَلْقِکَ، وَبِحَقِّ کُلِّ ایَهٍ فیهِ، وَبِحَقِّ کُلِّ مَنْ مَدَحْتَهُ فیهِ عَلَیْکَ، وَبِحَقِّکَ عَلَیْهِ، وَلا نَعْرِفُ أَحَداً أَعْرَفَ بِحَقِّکَ مِنْکَ.

خداوندا؛ به حقّ کسی که او را به سوی آفریدگانت فرستادی، و به حقّ هر آیه‌ای که در آن است، و به حقّ هر کسی که او را در آن مدح و ثناء گفتی و به حقّ تو بر او، و کسی را نمی‌شناسیم که آشناتر به حقّ تو از خودت باشد.

ده مرتبه: «یا سَیِّدی یا اَللَّهُ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ مُحَمَّدٍ، ده مرتبه: بِحَقِّ عَلِیٍّ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ فاطِمَهَ، ده مرتبه: بِحَقِّ الْحَسَنِ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ الْحُسَیْنِ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ عَلِیّ بْنِ مُوسی»، ده مرتبه: «بِحَقِّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ حَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ»، ده مرتبه: «بِحَقِّ الْحُجَّهِ.»

ای سرور من؛ ای خدا؛ به حقّ حضرت محمّد صلی الله علیه وآله وسلم، به حقّ حضرت علی علیه السلام، به حقّ حضرت فاطمه علیهاالسلام، به حقّ امام حسن علیه السلام، به حقّ امام حسین علیه السلام، به حقّ امام سجّاد علیه السلام، به حقّ امام محمّد باقر علیه السلام، به حقّ امام جعفر صادق علیه السلام، به حقّ امام کاظم علیه السلام، به حقّ امام رضا علیه السلام، به حقّ امام جواد علیه السلام، به حقّ امام هادی علیه السلام، به حقّ امام حسن عسکری علیه السلام، به حقّ حضرت حجّت علیه السلام.

(و اگر چنین کردی) پیش از آنکه از جایت برخیزی، خداوند حاجتت را برآورده می‌سازد.

زیارت امام هشتم و دعای بعد از زیارت امام رضا (ع)

برای امام رضا (ع) زیارات چندی نقل شده است و زیارت مشهور آن حضرت در کتب معتبره مذکور است و به شیخ جلیل القدر محمد بن الحسن بن الولید که از مشایخ جناب صدوق است منسوب شده و از مزار ابن قولویه رحمة الله علیه معلوم می‌شود که از ائمه (ع) مروی بوده باشد و کیفیت آن موافق کتاب من لا یحضره الفقیه چنان است که چون اراده کنی قبر امام رضا (ع) را در طوس زیارت کنی؛ پس قبل از خروج از منزل غسل کرده و زیارت امام رضا را بخوانید.

نماز زیارت امام رضا (ع)

پس تضرع و مبالغه کنید در لعنت کردن بر قاتل امیرالمؤمنین و حسن و حسین (ع) و قاتلان جمیع اهل بیت رسول خدا (ع). پس از پشت قبر بروید و نزد سر آن حضرت دو رکعت نماز بخوانید، در رکعت اول سوره یس و در رکعت دوم سوره الرحمن بخوانید و تضرع و بسیار دعا کنید از برای خود و پدر و مادر خود و جمیع برادران مؤمن خود و آنچه خواهید نزد سر آن حضرت بمانید و باید که نمازهای خود را نزد قبر بخوانید.

روایت است که این زیارت بهترین زیارت آن حضرت است و در فقیه و عیون و کتب علامه مجلسی و غیره وَ سَخِرُوا بِإِمَامِکَ که در آخر زیارت است با دو میم است یعنی و لعنت کن خداوندا کسانی را که استهزا نمودند به امامی که تو از جهه ایشان مقرر فرمودی و لکن در مصباح الزایر سَخِرُوا بِأَیَّامِکَ است و این نیز درست بلکه شاید از جهتی اولی باشد چه آنکه مراد از ایام ائمه علیهم السلام است چنانکه در خبر صقر بن ابی دلف در فصل پنجم از باب اول معلوم شد و بدان نیز که لعنت کردن بر قاتلان ائمه علیهم السلام به هر زبانی که کرده شود خوب است و اگر این عبارت را که از بعضی ادعیه اخذ شده بخواند شاید انسب باشد.

اَللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ قَتَلَةَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ وَ قَتَلَةَ أَهْلِ بَیْتِ نَبِیِّکَ‌

خدایا لعنت کن قاتلان امیرالمؤمنین و قاتلان و کشندگان حسن و حسین علیهم السلام را و همچنین قاتلان اهل بیت پیغمبرت را

اللَّهُمَّ الْعَنْ أَعْدَاءَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ قَتَلَتَهُمْ‌

بارالها لعنت کن دشمنان آل محمد را و کشندگان آنها را

وَ زِدْهُمْ عَذَاباً فَوْقَ الْعَذَابِ وَ هَوَاناً فَوْقَ هَوَانٍ وَ ذُلاًّ فَوْقَ ذُلٍّ وَ خِزْیاً فَوْقَ خِزْیٍ‌

و بیفزا عذاب آنها را روی عذاب و خواری و زبونی روی خواری و زبونی و رسوایی فوق رسوایی

اللَّهُمَّ دُعَّهُمْ إِلَی النَّارِ دَعّاً وَ أَرْکِسْهُمْ فِی أَلِیمِ عَذَابِکَ رَکْساً وَ احْشُرْهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ إِلَی جَهَنَّمَ زُمَراً

پروردگارا آنان را به سوی آتش به سختی بران و در عذاب دردناک و الیمت سرنگونشان فرمای یکباره و با اتباع و پیروانشان به سوی دوزخ گروه گروه محشورشان فرما.

دعای بعد از نماز زیارت امام رضا (ع)

در تحفة الزائر است که شیخ مفید ذکر کرده که مستحب است که بعد از نماز زیارت امام رضا علیه السلام، این دعا بخوانند:

اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ الدَّائِمُ فِی مُلْکِهِ الْقَائِمُ فِی عِزِّهِ الْمُطَاعُ فِی سُلْطَانِهِ الْمُتَفَرِّدُ فِی کِبْرِیَائِهِ‌

پروردگارا همانا از تو درخواست می‌کنم ای خدایی که سلطنتش ابدی است و در مقام عزت به ذات خود قائم و حکمش در همه عالم مطاع و در عظمت و کبرایی یکتا است

الْمُتَوَحِّدُ فِی دَیْمُومِیَّةِ بَقَائِهِ الْعَادِلُ فِی بَرِیَّتِهِ الْعَالِمُ فِی قَضِیَّتِهِ الْکَرِیمُ فِی تَأْخِیرِ عُقُوبَتِهِ‌

و یگانه و بی ‌شریک در وجود سرمدی است با عدل در کار خلق خود و دانا در قضاء و قدر خویش است و کریم و مهربان در تأخیر عقوبت بندگان است

إِلَهِی حَاجَاتِی مَصْرُوفَةٌ إِلَیْکَ وَ آمَالِی مَوْقُوفَةٌ لَدَیْکَ وَ کُلَّمَا وَفَّقْتَنِی مِنْ خَیْرٍ (بِخَیْرٍ) فَأَنْتَ دَلِیلِی عَلَیْهِ وَ طَرِیقِی إِلَیْهِ‌

ای خدای من حاجتهایم از هر در منصرف به درگاه کرم توست و آرزوهایم همه متوقف نزد توست‌و هر گاه مرا بر کار خیری موفق داشتی پس راهنمایم به خیر تو شدی بلکه راهم تویی

یَا قَدِیراً لاَ تَئُودُهُ الْمَطَالِبُ یَا مَلِیّاً یَلْجَأُ إِلَیْهِ کُلُّ رَاغِبٍ‌

ای قادری که خلق هر قدر از او طلب و درخواست کنند بر اعطای آن مطلب توانائی و از کثرت مطالب خلق خستگی و ملال نخواهی یافت ای دارایی که هر محتاجی پناه به درگاه تو آورد و راغب عطای توست

مَا زِلْتُ مَصْحُوباً مِنْکَ بِالنِّعَمِ جَارِیاً عَلَی عَادَاتِ الْإِحْسَانِ وَ الْکَرَمِ‌

من همیشه با نعمت‌هایت قرین بوده‌ام و عادات احسان و لطف و کرمت بر من پی در پی است

أَسْأَلُکَ بِالْقُدْرَةِ النَّافِذَةِ فِی جَمِیعِ الْأَشْیَاءِ وَ قَضَائِکَ الْمُبْرَمِ الَّذِی تَحْجُبُهُ بِأَیْسَرِ الدُّعَاءِ

ای خدا از تو درخواست می‌کنم به حق قدرت کامل و نافذت در جمیع موجودات و قضای مقطوعت که به دعایی آسان مستور می‌گردانی

وَ بِالنَّظْرَةِ الَّتِی نَظَرْتَ بِهَا إِلَی الْجِبَالِ فَتَشَامَخَتْ وَ إِلَی الْأَرَضِینَ فَتَسَطَّحَتْ وَ إِلَی السَّمَاوَاتِ فَارْتَفَعَتْ وَ إِلَی الْبِحَارِ فَتَفَجَّرَتْ‌

و بدان نظر عنایتی که به کوه‌ها کردی آنها را رفیع ساختی و به زمین نمودی آن را مسطح گردانیدی و به آسمان‌ها نمودی و رفعت بدانها بخشیدی و به دریاها انداختی و به جریان و تموج آوردی

یَا مَنْ جَلَّ عَنْ أَدَوَاتِ لَحَظَاتِ الْبَشَرِ وَ لَطُفَ عَنْ دَقَائِقِ خَطَرَاتِ الْفِکَرِ

ای آنکه بزرگ‌تری از قوای ادراکی بشر و لطیف‌تری از آنکه به فکر و اندیشه احدی خطور کنی

لاَ تُحْمَدُ یَا سَیِّدِی إِلاَّ بِتَوْفِیقٍ مِنْکَ یَقْتَضِی حَمْداً وَ لاَ تُشْکَرُ عَلَی أَصْغَرِ مِنَّةٍ إِلاَّ اسْتَوْجَبْتَ بِهَا شُکْراً

کسی ثناء و حمد تو را جز به توفیق تو نتواند و آن توفیق باز مستوجب حمد دیگری است و کسی شکر تو بر کوچک‌ترین نعمتت نتواند مگر آنکه مستوجب شکر دیگری باشی

فَمَتَی تُحْصَی نَعْمَاؤُکَ یَا إِلَهِی وَ تُجَازَی آلاَؤُکَ یَا مَوْلاَیَ وَ تُکَافَأُ صَنَائِعُکَ‌

باری ای خدای من کی توان نعمتهای بی‌حد و نهایتت را به شمار آورد و بر آن نعم و آلاء سپاسگزاری کرد و صنایع و عطایای تو را کی تواند خلق از عهده عوض و تکافی‌ء آن برآید.

یَا سَیِّدِی وَ مِنْ نِعَمِکَ یَحْمَدُ الْحَامِدُونَ وَ مِنْ شُکْرِکَ یَشْکُرُ الشَّاکِرُونَ‌

ای سید من در صورتی که به نعمتهای تو حمد و ستایش گزارانت حمد و ستایش تو گویند

وَ أَنْتَ الْمُعْتَمَدُ لِلذُّنُوبِ فِی عَفْوِکَ وَ النَّاشِرِ عَلَی الْخَاطِئِینَ جَنَاحَ سِتْرِکَ‌

تویی که بر عفو و بخششت معصیت کاران اعتماد دارند و تویی که پر و بال پرده پوشی و عفوت بر سر خطا کاران گسترده است

وَ أَنْتَ الْکَاشِفُ لِلضُّرِّ بِیَدِکَ فَکَمْ مِنْ سَیِّئَةٍ أَخْفَاهَا حِلْمُکَ حَتَّی دَخِلَتْ وَ حَسَنَةٍ ضَاعَفَهَا فَضْلُکَ حَتَّی عَظُمَتْ عَلَیْهَا مُجَازَاتُکَ‌

و تو غم و رنج و الام خلق را به دست لطف برطرف می‌سازی و چه بسیار گناهان را حلم تو پنهان کرده تا محو و نابود گردانید و چه حسناتی را که تو چندین برابر کردی تا آنکه پاداش تو بر آن عظیم گشت

جَلَلْتَ أَنْ یُخَافَ مِنْکَ إِلاَّ الْعَدْلُ وَ أَنْ یُرْجَی مِنْکَ إِلاَّ الْإِحْسَانُ وَ الْفَضْلُ‌

و از آن بزرگ‌تر و برتری که از غیرعدالتت ترسان باشند و تو کریم‌تر از آنی که خلق جز فضل و احسان از تو امید دارند

فَامْنُنْ عَلَیَّ بِمَا أَوْجَبَهُ فَضْلُکَ وَ لاَ تَخْذُلْنِی بِمَا یَحْکُمُ بِهِ عَدْلُکَ‌

پس ای خدا بر من منت گذار به چیزی که مقتضای فضل و کرم توست و به عدل خود مرا خوار مگردان

: