دهه شصتی‌ها نبینند؛ کارتون های خاطره انگیزی که اشکتان را در می‌آورند!+ تصاویر

کارتون و انیمیشن را می توان یکی از المان های مهم برای سرگرم کردن کودکان دانست و این مورد به خصوص در دهه شصت و هفتاد بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. کارتون های دهه شصت جزو ماندگارترین آثار پخش شده از تلویزیون بودند. کارتون های دهه شصت به قدری کودکان را درگیر خود می کردند که هنوز هم دیدن بخش کوتاهی از آن ها خاطرات را زنده می کند. کارتون‌های دهه شصت از کشورهای مختلف و در سبک‌های متنوع بودند و بعضی از آن‌ها اولین آشنایی مخاطبان خود را با رمان‌های بزرگ دنیا رقم زدند. در اینجا قصد داریم به سراغ بهترین کارتون های قدیمی دهه شصت و هفتاد برویم.

1- کارتون افسانه زورو - The Legend of Zorro

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: Ashi Productions
• تاریخ تولید: ۱۹۹۶

فهرست بهترین کارتون های قدیمی و نوستالژیک را با کارتون افسانه زورو به پایان می‌رسانیم؛ یکی از ده‌ها اقتباسی که از شخصیت محبوب زورو، مخلوق جانستون مک‌کالی، نویسنده‌ی آمریکایی در دهه‌های گذشته تولید شده و توانست در ایران با استقبال بالایی همراه شود.

2- کارتون سفرهای علمی - The Magic School Bus

• کشورهای سازنده: کانادا و آمریکا
• شرکت‌های سازنده: South Carolina ETV، Nelvana و Scholastic Entertainment
• تاریخ تولید: ۱۹۹۴

«اتوبوس مدرسه جادویی» کتابی از جوانا کول با طراحی‌های بروس دگن بود که در سال ۱۹۸۶ منتشر شده و به محبوبیت بالایی رسید؛ کتابی که بعدها جلدهای دیگری هم از آن وارد بازار شد و داستان معلمی عجیب و مرموز به نام «خانم فریزل» را روایت می‌کرد که با اتوبوسی جادویی، شاگردان کلاس خود را به دنیاهایی جالب و جذاب می‌برد تا آن‌ها را به شکل مستقیم با مفاهیم علمی آشنا کند. از این مجموعه کتاب اقتباس‌هایی در دنیای انیمیشن صورت گرفت که یکی از آن‌ها را در دهه ۷۰ از تلویزیون ایران دنبال می‌کردیم.

3-  کارتون دوقلوهای افسانه ای - The Twins of Destiny

• کشور سازنده: فرانسه
• شرکت سازنده: TF1
• تاریخ تولید: ۱۹۹۱

کارتون دوقلوهای افسانه‌ای هرچقدر در زمان نمایش خود به خاطر جذابیت‌های داستان و شخصیت‌ها مورد توجه قرار گرفت، در دوران رشد اینترنت و فضای مجازی حاشیه‌ساز شد! کارتونی که در آن شاهد حضور پسر و دختری بودیم که در یک شب زیر نور ماه کامل به دنیا می‌آمدند و طبق پیش‌گویی‌های لائوتسه، فیلسوف چینی قرار بود به حکومت ملکه تزی شی پایان دهند. دوقلوهای افسانه‌ای به‌عنوان یکی از زیباترین کارتون های نوستالژیک دهه ۷۰، پُر بود از غافلگیری‌های جالب و شخصیت‌های مثبت و منفی جذاب درکنار شخصیت‌هایی خاکستری که آن روزها کمتر مشابه آن‌ها را می‌دیدیم.

4- کارتون خاله ریزه و قاشق سحرآمیز - Mrs. Pepperpot

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: Gakken
• تاریخ تولید: ۱۹۸۳

سازندگان انیمیشن‌ها در گذشته معمولاً سعی می‌کردند شخصیت اصلی آثار خود را در قالب کودکان و نوجوانان یا جوانان و مردان جذاب طراحی کنند، ولی نمونه‌های متفاوتی هم داشتیم مثل «خاله ریزه» که زنی روستایی بود و نه در قالب یک قهرمان همه‌فن حریف، بلکه به شکل شخصیتی در داستان حاضر می‌شد که با کمک قاشق جادویی خود می‌توانست کوچک شده و به ماجراجویی بپردازد. اکثر اطرافیان خاله ریزه از جمله همسرش از این راز عجیب بی‌اطلاع بودند و «لیلی» دخترکی عجیب و غریب جزو معدود افرادی بود که از این قضیه خبر داشت.

5- سریال وروجک و آقای نجار - Meister Eder und sein Pumuckl

• کشور سازنده: آلمان
• شرکت سازنده: Infafilm GmbH
• تاریخ تولید: ۱۹۸۲

سریال وروجک و آقای نجار هرچند به معنای واقعی یک کارتون محسوب نمی‌شود ولی به علت اهمیت شخصیت کارتونی وروجک در آن، این اثر آلمانی را هم در فهرست خود قرار داده‌ایم.

تو دهه سوم زندگیت هستی اگه این 10 شخصیت کارتونی رو میشناسی!

6- کارتون میو میو عوض میشه! - !Pokonyan

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: Animation 21
• تاریخ تولید: ۱۹۹۳

وقتی در مورد تغییر تیتراژ (یا آهنگ آن) در کارتون های قدیمی تلویزیون صحبت می‌کنیم، با نمونه‌ی متفاوتی مثل میو میو عوض میشه هم روبه‌رو می‌شویم که در آن شاهد استفاده از یک موسیقی جذاب با شعری فارسی بودیم که مخاطبان این اثر همچنان بعد از سال‌ها بخش‌هایی از آن را در ذهن دارند.

7- کارتون افسانه سه برادر - Yokoyama Mitsuteru Sangokushi

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: Dai Nippon Printing
• تاریخ تولید: ۱۹۹۱

در ایران دو مجموعه با نام «افسانه سه برادر» پخش شد که اولی یک نمایش عروسکی بود و با استقبال بالایی که به همراه داشت، چند سال بعد راه را برای پخش دیگری باز کرد که حالت انیمه داشت؛ مجموعه‌هایی که هر دو برگرفته از «داستان عاشقانه سه پادشاهی» (Romance of the Three Kingdoms) بودند؛ یک رمان تاریخی چینی که ماجراهای سال‌های پایانی سلسله «هان» را روایت می‌کند و تا امروز تعداد بی‌شماری فیلم، سریال، انیمه و بازی ویدیویی براساس آن ساخته شده است، از جمله مجموعه بازی‌های Dynasty Warriors.

8- کارتون بابا لنگ دراز - My Daddy Long Legs

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: نیپون انیمیشن
• تاریخ تولید: ۱۹۹۰

کارتون بابا لنگ دراز از معدود آثار تلویزیونی دهه ۷۰ بود که در همان تیتراژ ابتدایی خود، به اسم نویسنده‌ی کتاب‌اش اشاره می‌کرد؛ جین وبستر که این رمان معروف را در سال ۱۹۱۲ منتشر کرد و بعدها اقتباس‌های متعددی از آن صورت گرفت.

9- کارتون زنان کوچک - Tales of Little Women

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: نیپون انیمیشن
• تاریخ تولید: ۱۹۸۷

رمان زنان کوچک اثر لوییزا می الکات از همان زمان انتشار خود در سال ۱۸۶۸ به موفقیت‌های زیادی رسید و بعدها اقتباس‌های مختلفی از آن تولید شد؛ از جمله فیلم سینمایی‌ای که در سال ۲۰۱۹ به کارگردانی گرتا گرویگ براساس آن ساخته شد. محبوب‌ترین اقتباس زنان کوچک برای ما ایرانی‌ها هم یک مجموعه انیمه بود که شرکت نیپون تولید آن را برعهده داشت.

10- کارتون فوتبالیست ها - !Ganbare, Kickers

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: Pierrot
• تاریخ تولید: ۱۹۸۶

در دهه ۷۰ شاهد پخش دو مجموعه کارتون به نام فوتبالیست ها از تلویزیون ایران بودیم که کوچک‌ترین ارتباطی با یکدیگر نداشتند. قبل از کاپیتان سوباسا، اثر دیگری با نام اصلی !Ganbare, Kickers از تلویزیون ایران پخش شد که البته در حقیقت بعد از کاپیتان سوباسا ساخته شده بود؛ انیمه‌ای ۲۶ قسمتی که ماجراهای کودک فوتبالیستی به نام «کاکرو دایچی» را روایت می‌کرد که با عضویت در یک تیم فوتبال، وظیفه‌ی گلزنی را برای آن‌ها ایفا کرده و این تیم را به رقیب تیمی دیگر با دروازه‌بانی قدرتمند به نام «یوسوجی» تبدیل می‌کرد. در این راه شاهد ماجراهای تلخ و شیرینی بودیم و مثل بیشتر انیمه‌های ورزشی، قرار بود درکنار لذت از قدرت فردی شخصیت‌های مهم داستان، از کار تیمی آن‌ها هم درس بگیریم.

11- کارتون حنا دختری در مزرعه - Katri, Girl of the Meadows

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: نیپون انیمیشن
• تاریخ تولید: ۱۹۸۴

یکی از ده‌ها شخصیت کارتون های نوستالژیک که در تلویزیون ایران با تغییر نام همراه شد، حنا بود؛ دخترکی سخت‌کوش که مادرش به آلمان رفته بود و او با نام اصلی «کاتری» در فنلاند درکنار پدربزرگ و مادربزرگش زندگی می‌کرد؛ آن هم در دورانی که فنلاند منطقه‌ای زیر نظر امپراتوری روسیه بود.

12- کارتون بچه‌ های کوه آلپ - Alps Story: My Annette

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: نیپون انیمیشن
• تاریخ تولید: ۱۹۸۳

باز هم اثر دیگری از شرکت نیپون و باز هم اقتباسی از یک رمان اروپایی که این بار رمان موردنظر «جواهرات برف» (Treasures of the Snow) نام داشت و کاری از پاتریشیا سنت‌جان، نویسنده‌ی انگلیسی بود که در سال ۱۹۵۰ برای مخاطبان کودک منتشر شده بود.

محل وقوع ماجراهای بچه‌های کوه آلپ، روستای کوهستانی روسینیر در کشور سوئیس بود و بنابراین می‌شد در آن مناظر سرسبز و زیبایی را دید که شخصیت‌های کارتون مثل «آنت برنیه» (با صدای ناهید امیریان) و برادرش «دنیل» (با صدای مریم شیرزاد) در آن به گشت‌وگذار می‌پرداختند؛ خواهر و برادری که به رسم خیلی از کارتون‌های آن دوران مادر نداشتند و با پدر و بعضی دیگر از نزدیکان خود زندگی می‌کردند.

تغییر موسیقی تیتراژ در کارتون های قدیمی تلویزیون خیلی رسم بود، ولی یکی از عجیب‌ترین موارد به بچه‌های کوه آلپ مربوط می‌شد که در آن از موسیقی مجید انتظامی در انیمیشن ایرانی «زال و سیمرغ» (محصول ۱۳۵۶) استفاده شده بود!

13- کارتون سفرهای میتی کومان - Manga Mito Komon

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: Knack Productions
• تاریخ تولید: ۱۹۸۱

سفرهای میتی کومان از محبوب‌ترین کارتون های قدیمی تلویزیون بود و ماجراهای جذاب و شخصیت‌های دوست‌داشتنی آن باعث می‌شدند مخاطبان از ابتدا تا انتهای هر قسمت از سر جای خود تکان نخورند.

این مجموعه به‌نوعی براساس داستان یک شخصیت واقعی به نام توکوگاوا میتسوکونـی (با لقب «میتو کومون») ساخته شده بود؛ یک دایمیو که تأثیرات پررنگی در شکل‌گیری اوضاع سیاسی اوایل دوره‌ی «ادو» در ژاپن داشت (دایمیوها زمین‌دارانی بودند که قدرت زیادی در قرون ۱۰ تا ۱۹ میلادی در ژاپن داشتند. دوره‌ی ادو هم سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی را دربرمی‌گیرد). البته این الهام‌گیری خیلی هم شدید نبود و سفرهای میتی کومان سعی کرده بود با اضافه کردن المان‌های فانتزی، حال و هوای خاص خود را پیدا کند و در هر قسمت به سراغ ماجراهایی در ارتباط با گسترش عدالت توسط میتی کومان و همراهان او برود.

14- کارتون آن شرلی با موهای قرمز - Anne of Green Gables

• کشور سازنده: ژاپن
• شرکت سازنده: نیپون انیمیشن
• تاریخ تولید: ۱۹۷۹

شرکت نیپون در یکی از ده‌ها اقتباس انیمه‌ای خود، به سراغ کتاب رمان «آن در گرین گیلبز» اثر لوسی ماد مونتگومری رفت؛ کتابی موفق محصول ۱۹۰۸ که داستان دخترکی یتیم با موهای قرمز را روایت می‌کرد که با ماجراهای تلخ و شیرین بسیاری روبه‌رو می‌شد.

15- کارتون ملوان زبل - Popeye

• کشور سازنده: آمریکا
• شرکت سازنده: Fleischer Studios
• تاریخ تولید: ۱۹۳۳

«پاپای» نه‌تنها جزو محبوب‌ترین شخصیت‌های کارتونی تلویزیون ایران محسوب می‌شده، بلکه از نظر تاریخی هم از قدیمی‌ترین‌ها به حساب می‌آید؛ ملوانی که الزی کریسلر سیگر، هنرمند و کارتونیست آمریکایی او را در سال ۱۹۲۹ برای حضور در مجموعه‌ای کمیک طراحی کرد و خیلی زود به علت محبوبیت بالای خود توسط مکس فلایشر، انیماتور مطرح آمریکایی وارد دنیای انیمیشن شد.